Stress wordt de laatste jaren een steeds prominenter probleem met veel maatschappelijke consequenties. Mede daardoor wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar mogelijke interventies voor stressreductie. Of ook de fysiotherapeut hier een rol in kan spelen wordt in meerdere studies onderzocht. Echter, over de rol van de fysiotherapeut binnen een multidisciplinair behandelteam bij de behandeling van patiënten met stressgerelateerde klachten is nog weinig bekend. Deze vraag leeft ook in medisch centrum Westerkade, een multidisciplinair gezondheidscentrum waar veel patiënten met stressgerelateerde klachten worden behandeld. Het doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van de rol van de fysiotherapeut in het behandelproces bij stressgerelateerde klachten in een multidisciplinair behandelcentrum.

Methode
Er is een kwalitatief onderzoek uitgevoerd. Hierbij zijn twaalf zorgprofessionals geïnterviewd over de definitie van stressgerelateerde klachten, de grenzen van het vakgebied fysiotherapie bij patiënten met dit soort klachten en de behandeling die door de fysiotherapeut toegepast werd volgens de verschillende zorgprofessionals. Deze interviews zijn afgenomen bij een POH-GGZ (praktijkondersteuner huisarts geestelijke gezondheidszorg), twee huisartsen, een diëtist, twee acupuncturisten, een psycholoog, een manueel- en kaakfysiotherapeut (craniofaciaal), twee fysiotherapeuten gericht op stress (stressconsulenten) en twee algemeen fysiotherapeuten. De interviews zijn getranscribeerd, gecodeerd en geanalyseerd.

Resultaten
Uit de resultaten kan worden geconcludeerd dat stress een moeilijk te definiëren begrip is, hier bestaat dan ook geen consensus over bij de zorgprofessionals. Een patiënt met stressgerelateerde klachten valt binnen het vakgebied van een fysiotherapeut wanneer bij deze klachten een lichamelijk aspect aanwezig is. Hierbij lijkt er een voorkeur te zijn voor fysiotherapeuten met bepaalde specialisaties zoals psychosomatische therapeuten of haptonomen. De fysiotherapeuten in het centrum geven aan dat de grens van hun vakgebied bereikt wordt bij de aanwezigheid van prominente psychische stoornissen. De meest uitgevoerde interventies zijn lichaamsbewustzijn creëren, bewegen en lifestyle coaching, al wordt dit laatste alleen door fysiotherapeuten benoemd. Daarnaast wordt vaak een combinatie van technieken toegepast, die met name practice based zijn.

Conclusie
Over het algemeen ligt de rol van de fysiotherapeut met betrekking tot het behandelen van patiënten met stressgerelateerde klachten bij het lichamelijke aspect en houdt hun vakgebied op zodra er een aanzienlijke psychische stoornis aanwezig is. Hier is echter binnen het medisch centrum geen duidelijke consensus over.

Relevantie voor de praktijk
Behandelkeuzes van de fysiotherapeuten zouden meer gebaseerd moeten zijn op externe evidentie. Structureel overleg tussen de zorgprofessionals kan hun kennis over elkaars vakgebieden vergroten en zou de kwaliteit van de zorg bij de patiëntengroep met stressgerelateerde klachten kunnen verbeteren.

Bron: Minke Bootsma, Iris Conijn en Marnix de Knecht. De rol van de fysiotherapeut in de behandeling van stressgerelateerde klachten. Januari 2019.
Verslag van een Praktijkonderzoek in Semester 1 2018/2019 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen in opdracht van Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Ria Karst