Een nieuwe methode om bewegingsangst op te sporen bij totale knieprothesepatiënten

Elk jaar worden er in Nederland 15.000 tot 20.000 knieprotheses geplaatst. In de Sint Maartenskliniek is het zelfs een van de meest uitgevoerde ingrepen. Om deze reden focust de Sint Maartenskliniek zich op het optimaliseren van het revalidatieprogramma voor deze patiëntengroep. Uit onderzoek blijkt dat bewegingsangst een negatieve invloed heeft op de voortgang van de revalidatie na een totale knieprotheseoperatie. Momenteel wordt de Tampa schaal voor kinesiofobie (TSK) het meest gebruikt om angst voor bewegen te meten. De TSK definieert stellingen die gaan over een breder concept van bewegingsangst. Aangezien de stellingen een breder concept omschrijven, kan er niet worden achterhaald welke specifieke activiteiten angst oproepen bij patiënten. Daarom wordt er getwijfeld aan de toepasbaarheid van de TSK bij totale knieprothesepatiënten. Om die reden is de ‘Photographic Rehabilitation Activities - Total Knee Arthroplasty’ (PHORA-TKA) ontwikkeld. Een vragenlijst bestaande uit 21 foto’s met als doel bewegingsangst voor specifieke activiteiten te meten. Voordat deze vragenlijst in de praktijk kan worden gebruikt is het noodzakelijk dat deze op kwaliteit wordt onderzocht. 
Het doel van dit onderzoek was het vaststellen van de constructvaliditeit en de responsiviteit van de PHORA-TKA voor de korte termijn.

Methode
In totaal zijn er 52 patiënten geïncludeerd waarbij een primaire totale knieprothese is geplaatst. Om de constructvaliditeit te bepalen zijn van drie verschillende meetmomenten (pre-OK, 1dag post-OK en 6 weken post-OK) de resultaten van de PHORA-TKA vergeleken met die van de TSK, Knee Osteoarthritis Outcome Score – Physical Function Short Form (KOOS-PS) en de Oxford Knie Score (OKS). De correlatie is berekend met de Pearson correlatiecoëfficiënt.
De responsiviteit is bepaald door het berekenen van de correlatie tussen het verschil in score tussen twee meetmomenten op de PHORA-TKA met het verschil in score tussen twee meetmomenten op de TSK, KOOS-PS en OKS.  Ook is er gekeken naar de verandering van de gemiddelde totaalscore in de tijd en is hierbij de Standard Error of Measurement (SEM) berekend.

Resultaten
Voor de constructvaliditeit geldt dat er een significante matig positieve correlatie is tussen de PHORA-TKA en de TSK op alle meetmomenten. Voor de PHORA-TKA met de KOOS-PS geldt pre-OK een matig positieve correlatie, maar 1 dag post-OK en 6 weken post-OK een hoog positieve correlatie. Voor de PHORA-TKA met de OKS geldt pre-OK en 6 weken post-OK een matig positieve correlatie, maar 1 dag post-OK een hoog positieve correlatie.
Voor de responsiviteit geldt dat er een over het algemeen een matige correlatie is tussen het verschil in de totaalscore van de PHORA-TKA en het verschil in de totaalscores van de andere vragenlijsten tussen het meetmoment pre-OK en 1 dag post-OK én tussen het meetmoment 1 dag post-OK en 6 weken post-OK. Echter is de correlatie tussen het verschil in de totaalscore van de PHORA-TKA en het verschil in de totaalscore van de TSK subschaal tussen het meetmoment 1 dag post-OK en 6 weken post-OK hoog, en met de KOOS-PS laag.

Samenvattend
De PHORA-TKA is een responsief meetinstrument en heeft een goede constructvaliditeit. 

Relevantie voor de praktijk
Met deze vragenlijst kan beter worden ingespeeld op angst voor specifieke activiteiten waardoor de revalidatie beter kan worden afgestemd op de patiënt.

Bron: Glenn van den Bergh, Kirsten Branderhorst, Rosanne Ligtvoet, Validiteit en responsiviteit van de Photographic Rehabilitation Activities - Total Knee Arthroplasty. Januari 2017.
Verslag van een Praktijkonderzoek in Semester 1 2016/2017 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen in opdracht van de Sint Maartenskliniek Nijmegen, Petra Heesterbeek