Musculoskeletale problematiek is een veelvoorkomende klacht onder werkende mondhygiënisten en tandartsen. Er is echter een gelimiteerd aantal onderzoeken naar musculoskeletale problematiek onder studenten Mondzorgkunde in Nederland. Daarnaast is er een gebrek aan een snel en efficiënt meetinstrument om de belasting van de nek, romp en schouders in kaart te brengen.

Methode
140 Derde- en vierdejaars studenten van de opleiding Mondzorgkunde van de HAN University of Applied Sciences hebben een vragenlijst ontvangen over de ervaren lichamelijke belasting van acht mondzorgkundige behandelingen. De data van de vragenlijst zijn geanalyseerd middels een independent samples t-test in SPSS. Het meetinstrument Observatielijst belasting Schouder Nek Romp (OSNR) met bijbehorend observatieprotocol is vervolgens ontwikkeld. Dit is een meetinstrument dat gebaseerd is op de Rapid Upper Limb Assessment tool. Het protocol is getest op haalbaarheid door vanuit verschillende cameraposities te filmen. Aan de opnames heeft eenmalig één werkende mondhygiënist deelgenomen. Aan de hand van de opnames hebben drie onafhankelijke beoordelaars, door middel van de five point Likert-type scale, de beste camerapositie voor flexie en rotatie van de nek, schouder en romp beoordeeld.

Resultaten
Van de 140 derde- en vierdejaars studenten Mondzorgkunde hebben 53 (38% respons) de vragenlijst ingevuld. De meest belastende handeling volgens de studenten is initiële therapie (Gem.= 7.64, SD= 1.58). Na initiële therapie is restaureren het meest belastend (Gem.= 7.23, SD= 1.89). Er is geen significant verschil tussen de ervaren belasting tussen derde- en vierdejaars studenten waarbij p < 0.05. Bij de handeling röntgenfoto maken is er een significant verschil tussen derde- en vierdejaars, maar dit is geen klinisch relevant verschil. De beste camerapositie voor de nek is op 12:00h. Voor de romp is dit op 12:00h, 9:00h, 1:30h en 10:30h en voor de schouder op 10:30h, 12:00h en 7:30h. Het dragen van strakke kleding zonder kraag is noodzakelijk om adequaat te kunnen beoordelen.

Conclusie
De ervaren lichamelijke belasting van studenten per mondzorgkundige handeling varieert. De handelingen initiële therapie en restaureren worden als meest belastend ervaren door zowel derde- als vierdejaars studenten. Deze studie heeft ook een meetinstrument (OSNR) opgeleverd met bijbehorend observatieprotocol.
Verder onderzoek naar musculoskeletale klachten bij mondhygiënisten en de betrouwbaarheid van het meetinstrument is vereist.

Relevantie voor de praktijk
Veel mondzorgkundige handelingen worden als belastend ervaren door studenten Mondzorgkunde. Herhaalde belastende handelingen kunnen zich ontwikkelen tot problemen in het houdings- en bewegingsapparaat. De resultaten van het uitgevoerde onderzoek kunnen van belang zijn om toekomstige klachten aan het bewegingsapparaat te voorkomen.

Bron: Bogaards E., Huaytalla de Jong W. en Lemein G. Houdingsgerelateerde musculoskeletale klachten bij studenten Mondzorgkunde: een kwantitatieve feasibility studie. Juni 2020. Verslag van een Praktijkonderzoek in Semester 2 2019/2020 aan de HAN University of Applied Sciences Nijmegen in opdracht van HAN University of Applied Sciences locatie Nijmegen,  J. Brunnekreef.