Stress is een steeds vaker voorkomend begrip in onze huidige samenleving die zelfs onder de drie meest voorkomende aandoeningen valt. Ondanks de toenemende mate van onderzoek is nog niet altijd duidelijk hoe stress gerelateerde klachten het best gesignaleerd kunnen worden en wat de meest geschikte behandelmethoden zijn. Zo heerst ook de vraag bij gezondheidscentrum Musis Westerkade, waar de toestroom met patiënten die stress ervaren hoog is. Doelstellin is de evidentie van de afgelopen 5 jaar omtrent de behandeling van stress gerelateerde klachten vergelijken met huidige behandelmethodes van gezondheidscentrum Musis Westerkade en daarover tot een aanbeveling komen.

Methode:
Dit kwalitatieve onderzoek bestaat uit twee delen. Deel één bestaat uit een literatuurstudie waarin middels vooraf opgestelde selectiecriteria gezocht is naar interventies en meetinstrumenten die voorkwamen in de afgelopen 5 jaar en gebruikt werden voor de behandeling van stress gerelateerde klachten. Er is gezocht in de Cochrane library, Pubmed en Google Scholar. Bij de gevonden interventies en meetinstrumenten is vervolgens naar de mate van evidentie gezocht. Gevonden artikelen voor interventies werden beoordeeld middels de PEDro schaal of de Cochrane tool. Bij artikelen voor meetinstrumenten werd de Beoordeling meetinstrument (klinimetrie) checklist gebruikt. Deel twéé van het onderzoek is gebruikt om een beeld te krijgen van welke interventies en meetinstrumenten er gebruikt worden in de directe omgeving van gezondheidscentrum Musis westerkade en bij de praktijk zelf. Dit is gedaan middels semigestructureerde interviews welke zijn getranscribeerd, gecodeerd en geanalyseerd.

Resultaten:
Uit het oriënterende literatuuronderzoek zijn 13 interventies en 5 meetinstrumenten naar voren gekomen die individueel zijn onderzocht. Hieruit worden geen significante veranderingen waargenomen voor de effectiviteit van dans en training op stress gerelateerde klachten. Er worden wel significante veranderingen waargenomen door het effect van massage op stress gerelateerde klachten. Deze zijn echter gebaseerd op een lage kwaliteit van evidentie. Voor wandelen, muziek, shinrin yoku, mindfulness, cognitieve gedragstherapie, yoga, graded activity, meditatie en ontspanningsoefeningen van Jacobsen en Mitchell’s worden significante veranderingen waargenomen op ervaren stress. Voor het specifiek toepassen van educatie op stress gerelateerde klachten is geen evidentie beschikbaar. Van de vijf meetinstrumenten blijken de 4DKL, Symptom checklist, Percieved stress scale en de VAS-D valide en betrouwbaar te zijn. Derogatis stress profile blijkt niet volledig gevalideerd. De resultaten uit de interviews geven een indicatie van overige interventies en meetinstrumenten en tonen daarbij enige overlap met de bevindingen in de literatuur en bij gezondheidscentrum Musis Westerkade.

Conclusie:
Interventies geschikt voor de behandeling van stress gerelateerde klachten zijn muziek, wandelen, shinrin yoku, ontspanningstechnieken Jacobsen en Mitchell’s, mindfulness, meditatie, yoga en cognitieve gedragstherapie. Voor deze laatste vier is extra scholing verreist. Voor de interventies dans, educatie, graded activity, massage en training kan wegens het ontbreken van rechtlijnige evidentie geen conclusie worden gevormd. De 4DKL en de VAS-D worden als meetinstrument aangeraden. De Percieved stress scalewordt aangeraden mits deze veel gebruikt wordt wegens de complexiteit van het instrument. Voor de Derogatis stress profile en de Symptom checklist is onvoldoende evidentie beschikbaar. Voor overige gevonden interventies en meetinstrumenten in de oriënterende interviews is aanvullend onderzoek gewenst

Relevantie voor de praktijk:
Zonder verdere scholing kunnen stress gerelateerde klachten binnen de fysiotherapie praktijk behandeld worden door gebruik te maken van ontspanningstechnieken van Jacobson en Mitchell en door de patiënt aan het wandelen te krijgen.

Bron: Jansen J., Scholten A en Smit D. Stress Integraal: een comparative review. Juni 2020. Verslag van een Praktijkonderzoek in Semester 2 2019/2020 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen in opdracht van Gezondheidscentrum Musis Westerkade te Arnhem, Ria Karst.