In 2018 zijn er in Nederland ruim 14.000 nieuwe patiënten met darmkanker gediagnosticeerd. De meest effectieve manier om te genezen van darmkanker, is door middel van een chirurgische verwijdering van de tumor. Uit onderzoek is gebleken dat maximaal 50% van de patiënten te maken krijgt met postoperatieve complicaties. Om de postoperatieve complicaties te minimaliseren zijn er enkele programma’s opgesteld die ervoor zorgen dat patiënten zo fit mogelijk (in goede lichamelijke conditie) de operatie in gaan. Het preoperatief optimaliseren van de conditie van de patiënt wordt ook wel prehabilitatie genoemd. Het prehabilitatie programma Fit4Surgry is hier een voorbeeld van. Dit prehabilitatie programma is een multidisciplinaire aanpak dat bestaat uit: optimalisatie van voeding en voedingssuppletie, fysieke training, mentale ondersteuning en het stoppen met roken programma. In het Radboudumc is per 1 februari 2019 het prehabilitatie programma Fit4Surgery van start gegaan. In Nederland wordt dit prehabilitatie programma al langer uitgevoerd in het Jeroen Bosch Ziekenhuis en het Maxima Medisch Centrum. 
In deze studie wordt de haalbaarheid van de fysieke training binnen het prehabilitatie programma in het Radboudumc onderzocht, waarbij gekeken wordt naar de adherence (therapietrouw), satisfaction
(tevredenheid), barrières (verbeterpunten), facilitators (sterke punten), ervaringen en verwachtingen van fysiotherapeuten.

Methode
Voor deze studie zijn er twee online vragenlijsten ontwikkeld. De eerste vragenlijst is verstuurd naar fysiotherapeuten die werkzaam zijn in bovengenoemde ziekenhuizen. Deze vragenlijst gaat over de ervaringen met het uitvoeren van het fysieke deel van het prehabilitatie programma Fit4Surgery. De tweede vragenlijst is verstuurd naar oncologie- en oedeemfysiotherapeuten in eerstelijns praktijken. Deze vragenlijst bevat open vragen en stellingen over de verwachting die fysiotherapeuten hebben met betrekking tot prehabilitatie in het algemeen. Tenslotte hebben er drie participerende observaties plaatsgevonden bij twee fysiotherapeuten die werkzaam zijn in het Radboudumc. Door middel van een checklist hebben de projectuitvoerders tijdens de trainingen de adherence ten aanzien van het protocol geobserveerd en geëvalueerd.

Resultaten
In totaal zijn er 141 fysiotherapeuten benaderd om bovengenoemde vragenlijsten in te vullen. 52 fysiotherapeuten hebben de vragenlijst ingevuld. Van de fysiotherapeuten die bekend zijn met het prehabilitatie programma Fit4surgery hebben twee fysiotherapeuten de vragenlijst ingevuld. De belangrijkste barrière rondom het prehabilitatie programma is dat het prehabilitatie programma niet voldoende gepersonaliseerd is. De belangrijkste facilitator is het multimodale aspect. Van de 50 fysiotherapeuten in eerstelijns praktijken gaven 42 fysiotherapeuten aan dat het uitvoeren van het fysieke deel van prehabilitatie programma’s haalbaar is in hun praktijk. De belangrijkste barrière die genoemd wordt door 32 fysiotherapeuten rondom prehabilitatie programma’s is het verzekeringstechnische deel. Het Better in, Better out principe wordt door 31 fysiotherapeuten als belangrijkste facilitator genoemd. Van de acht onderdelen die geobserveerd zijn tijdens de participerende observaties zijn er vier onderdelen consistent uitgevoerd. De overige vier onderdelen zijn niet volgens het protocol uitgevoerd. 

Conclusie
Aanpassingen aan het protocol van het prehabilitatie programma Fit4Surgery hebben ervoor gezorgd dat op dit moment het fysieke deel van het prehabilitatie programma haalbaar is. Omdat er drie participerende observaties bij één patiënt hebben plaatsgevonden, kan op basis van deze gegevens geen conclusie getrokken worden over de adherence van fysiotherapeuten. 

Relevantie voor de praktijk
Het fysieke deel van het prehabilitatie programma is uitvoerbaar.

Bron: Kim Buser, Natasja Konstapel, en Marlijne van Santvoort. Preoperatief trainen bij patiënten met darmkanker, haalbaar in het Radboudumc? Verslag van een Praktijkonderzoek in Semester 2 2018/2019 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen in opdracht van het Radboud Universitair Medisch Centrum Nijmegen, afdeling Fysiotherapie, Linda van Heusden-Scholtalbers.