Spasticiteit is een veelvoorkomend symptoom bij neurologische aandoeningen. Klachten uiten zich voornamelijk in pijn, spierzwakte en spierstijfheid en er bestaat een verhoogd risico op het ontstaan van decubitus en contracturen. De behandeling bestaat uit medicatie, botulinetoxine-injecties, spalken en actieve en passieve oefentherapie. Om de resultaten van de behandeling en het beloop van de spasticiteit inzichtelijk te maken is goede monitoring noodzakelijk. Het Radboud Universitair Medisch Centrum (RadboudUMC) heeft hiervoor een online monitoringsysteem ontwikkeld om het beloop en de therapietrouw aan de behandeling te kunnen volgen. Echter, ondanks de ontwikkelingen is in de literatuur nog veel onbekend en onduidelijk over het functioneren van online systemen in de zorg. Voor een goede adoptie is het belangrijk dat dit systeem kritisch wordt geëvalueerd. Dit onderzoek heeft een evaluatieplan opgesteld, bestaande uit twee interviewguides, waarmee het systeem geëvalueerd kan worden wanneer deze grootschalig wordt getest in een vervolgonderzoek.

Methode
Door middel van literatuuronderzoek zijn belangrijke criteria waar een monitoringsysteem aan moet voldoen verzameld. Deze zijn ondersteund met praktijkvoorbeelden uit de literatuur. Vanuit deze resultaten zijn de voorlopige interviewguides samengesteld voor zowel patiënten als zorgprofessionals. Deze interviewguides zijn vervolgens door middel van kwalitatief onderzoek getest bij de doelgroepen en aangepast tot de definitieve versies.

Resultaten
Uit de literatuur bleek dat er globaal een vijftal determinanten belangrijk zijn voor het succesvol werken van een online monitoringsysteem: technologie, acceptatie, financiering, organisatie en beleid en wetgeving. Deze zijn ondersteund met praktijkvoorbeelden. De conceptversies van de interviewguides zijn ontwikkeld door het combineren van de informatie uit deze resultaten en een voorbeeld van een bestaande interviewguide voor het evalueren van een soortgelijk online monitoringsysteem. Deze conceptversies zijn getest bij twee patiënten en twee zorgprofessionals.

Conclusie
Het bleek dat de conceptversies van de interviewguides compleet waren, maar er waren vragen overbodig en de volgorde van vragen was soms niet logisch. Deze aanpassingen zijn verwerkt tot de definitieve interviewguides. De vragen over de technologie en acceptatie blijken de belangrijkste determinanten om te evalueren bij de gebruikers op gebruiksgemak en effectiviteit van het systeem. Ondanks dat volgens de literatuur financiering, organisatie en beleid en wetgeving ook belangrijk zijn voor een goede werking van een online monitoringsysteem, blijken deze bij de geïnterviewde patiënten en zorgprofessionals een kleinere rol te spelen.

Bron: Emilie Maas, Stan van Tilborg en Juliette Migchielsen. Het online monitoren van spasticiteit: de toekomst? Januari 2019
Verslag van een Praktijkonderzoek in Semester 1 2018/2019 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen in opdracht van Radboud Universitair Medisch Centrum, Nijmegen, Maarten Nijkrake