Introductie: Zorgprofessionals van het Herstelcentrum van Zorggroep Zuid Gelderland (ZZG) vragen zich af of geriatrische CVA‐cliënten en hun mantelzorgers na revalidatie thuis in een zwart gat vallen. Dit zwarte gat omvat de achteruitgang en beleving op activiteitenniveau, participatieniveau en het psychosociale niveau. Binnen het Herstelcentrum is hier weinig zicht op. Daarnaast is er weinig zicht op hoe de zorgprofessional kan inspelen op de behoeften van de CVA-cliënt en de mantelzorger om thuis het zwarte gat te minimaliseren.

Vraagstelling: In dit onderzoek wordt antwoord gegeven op de vraag: “Op welke wijze zien de professionals, CVA-cliënten en hun mantelzorgers mogelijkheden voor optimalisatie binnen het huidige revalidatietraject van het ZZG Herstelcentrum, afdeling de Bruuk?”

Methode: Het type onderzoek vraagt om een benadering vanuit actieonderzoek. De achteruitgang en beleving op activiteitenniveau, participatieniveau en het psychosociale niveau zijn in kaart gebracht. Om de ervaringen en behoeften van de CVA-cliënten en mantelzorger in de thuissituatie na de revalidatie te achterhalen, is gebruik gemaakt van semigestructureerde interviews. Een focusgroep is gehouden om de uitkomsten van de interviews te delen met de zorgprofessionals én de zorgprofessionals te laten nadenken over mogelijkheden tot optimalisering binnen het revalidatietraject.

Resultaten: Alle CVA‐cliënten hebben de thuiskomst positief ervaren. Geen enkele CVA‐cliënt zou de thuiskomst beschrijven als een zwart gat. Wel ervaren CVA-cliënten aspecten van het zwarte gat in de thuissituatie. Hun activiteiten‐ en participatieniveau is afgenomen evenals het sociale contact. Daarnaast heeft een verandering plaatsgevonden in de stemming van CVA-cliënten. Leeftijd, vervoer en acceptatie spelen hierbij een rol. CVA-cliënten hebben meer behoefte aan psychosociale ondersteuning en therapie. Zij willen graag zelfstandiger zijn in de thuissituatie. Mantelzorgers geven aan meer zorglast te ervaren sinds het CVA van hun naaste. Rolpatronen en het sociale leven zijn veranderd. Een behoefte van de mantelzorgers is het meer betrokken worden bij het revalidatietraject ter voorbereiding op de thuiskomst. Professionals van afdeling de Bruuk zien verbeteringsmogelijkheden met betrekking tot het psychosociaal ondersteunen van de cliënt tijdens de revalidatie. Uit de focusgroep komt dat er meer aandacht moet zijn voor cliëntgericht werken en het verbeteren van de verlofperiode. Professionals denken te kunnen anticiperen op het mogelijke zwarte gat middels een verlofperiode. Tijdens het zorgverlof zouden mogelijke problemen thuis vroegtijdig te signaleren zijn. Als laatste willen professionals de mantelzorger tijdens het gehele proces betrekken en betrokken houden.

Conclusie: Het revalidatietraject kan op een aantal wijzen geoptimaliseerd worden. Dit kan door het bieden van psychosociale ondersteuning, cliëntgericht werken, het optimaliseren van de verlofperiode, de mantelzorger meer betrekken in het revalidatietraject en het bieden van voorlichting.

Aanbevelingen voor de praktijk: Vanuit het onderzoek is aan te bevelen om binnen de revalidatie meer aandacht te besteden aan het psychosociaal welbevinden van de CVA-cliënt, het cliëntgericht werken, het betrekken van mantelzorgers, de verlofperiode en het geven van voorlichting over de gevolgen van het CVA.

Om het psychosociaal welbevinden te verbeter moet er een interventie ontwikkelt worden die zich richt op ziekte-inzicht, coping en acceptatie. Voor cliëntgericht werken is het van belang dat professionals de krachten en mogelijkheden van de cliënt gebruiken. Hierbij kan motiverende gespreksvoering worden toegepast om de cliënt te stimuleren zelf tot mogelijkheden en veranderingen te komen. Bij het betrekken van de mantelzorger zal de mantelzorger niet alleen als informatieverstrekker gezien moeten worden, maar ook als de persoon die direct ondersteuning biedt aan de cliënt. Meer aandacht besteden aan de verlofperiode kan behaald worden door de cliënten en mantelzorgers lijsten mee te geven waarop ze kunnen aangeven wat er goed en fout ging en waar ze graag zelf aan zouden willen werken. Op deze manier kunnen problemen worden teruggekoppeld en kan het zelfmanagement vergroot worden.

Bron: Eindrapport van een praktijkgericht onderzoek in Semester 2 2016/2017 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, opleidingen Fysiotherapie, Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Ergotherapie en Toegepaste Psychologie. In opdracht van ZZG Herstelcentrum, Jules Kraaijkamp.

All United. (2015). Werelds .. zo’n wereldbol [Online afbeelding]. Gedownload op 9 juni 2017, van https://www.allunited.nl/index.php?page=716

Flaticon (z.d.) Help the elderly [Online afbeelding]. Gedownload op 9 juni 2017, van http://www.flaticon.com/free--‐icon/help--‐the--‐elderly_64378

Richmond (z.d.). Hosting Opportunity for International Student Program [Online afbeelding]. Gedownload op 9 juni 2017, van http://mcnair.sd38.bc.ca/news/2017/03/29/hosting--‐opportunity--‐international--‐student--‐program