Dementie? Beweeg slim!

Dementie komt steeds vaker voor bij ouderen in Nederland. Door de vergrijzing wordt verwacht dat het aantal dementerenden in 2040 zal stijgen tot 500.000. De toename van het aantal dementerenden heeft als gevolg dat in de toekomst zowel fysiotherapeuten in de eerste lijn als in tweedelijns settings meer te maken krijgen met deze doelgroep. Inzicht in deze pathologie is daarom erg belangrijk om goede interventies te kunnen verrichten gericht op fysiek functioneren. Onderzoek toont aan dat fysieke training goede effecten heeft op het fysieke functioneren bij ouderen met dementie. Er wordt echter in onderzoeken vaak niet gekeken naar het grotere aspect van fysiek functioneren. Het doel van dit onderzoek was daarom erachter te komen welke interventie de meeste fysieke verbetering geeft bij ouderen met een milde dementie, waarbij er gekeken wordt naar uithoudingsvermogen, balans, mobiliteit en kracht. Met als doel een aanbeveling te kunnen doen welke interventie het meest effectief is.

Methode
De deelnemers moesten gediagnosticeerd zijn met een dementie (Ziekte van Alzheimer of vasculaire dementie). Zij werden geworven via de geheugenpolikliniek van het Radboud UMC Alzheimer Centrum, via de dagopvang centra voor ouderen met cognitieve problemen, via advertenties in kranten en mond tot mond reclame. Er was sprake van twee interventiegroepen; een aerobe fietstraining en een interactieve fietstraining met cognitieve dubbeltaken. De actieve controlegroep bestond uit flexibiliteitstraining. De deelnemers trainden 12 weken drie keer per week. Voorafgaand aan de trainingsperiode werd een nulmeting uitgevoerd bij de deelnemers waarbij de Åstrand fietstest, Timed Up And Go test (TUGT), FICSIT-4 en Handknijpkracht test werden uitgevoerd. Aan het eind van de trainingsperiode werden deze metingen opnieuw uitgevoerd.

Resultaten
57 deelnemers met een gemiddelde leeftijd van 79,82 en een gemiddelde MMSE-score (Mini Mental State Examination) van 22,47 zijn geïncludeerd. In totaal hebben 48 deelnemers de 12 weken durende trainingsperiode afgerond. Het uithoudingsvermogen gemeten middels de Åstrand fietstest is bij beide interventiegroepen significant verbeterd ten opzichte van de nulmeting. De balans middels de FICSIT-4 is alleen significant verbeterd voor de interventiegroep, die interactieve fietstraining kreeg en voor de actieve controlegroep. Voor de mobiliteit middels de TUGT is er in geen enkele groep een significante verbetering opgetreden. De kracht middels de Handknijpkracht test geeft voor de twee interventiegroepen een significante verslechtering ten opzichte van de voormeting.

Samenvattend
Geconcludeerd kan worden dat een interactieve fietstraining de meeste verbetering geeft van het fysiek functioneren bij mensen met een milde dementie.

Relevantie voor de praktijk
Voor fysiotherapeuten betekent dit dat deze interventie goed binnen het behandelplan zou passen om het fysiek functioneren van mensen met een milde dementie te verbeteren. Als de mogelijkheid voor een interactieve fietstraining er niet is, wordt er aanbevolen een aerobe fietstraining uit te voeren gecombineerd met een flexibiliteitstraining. Om zo het fysiek functioneren het meest te verbeteren.

Bron: J.S.M. Bouwmeister, M.G.C.C. van Drunen en K.L. Ohl, Het effect van een twaalf weken durende interactieve- of aerobe fietstraining en een actieve controlegroep op het fysiek functioneren bij dementerende ouderen. Januari 2017 
Verslag van een Praktijkonderzoek in Semester 1 2016/2017 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen in opdracht van het  Radboudumc, afdeling Geriatrie, E. Karssemeijer