Introductie
Zozijn is een organisatie voor mensen met een intensieve zorgvraag. Binnen Zozijn is locatie Anneriet een kindercentrum voor kinderen van 0-18 jaar, op deze locatie is de vraag naar onderzoek ontstaan. Op dit moment brengen de professionals op locatie Anneriet het betekenisvol handelen van de kinderen op activiteitenniveau in kaart. Ze nemen hierin in mindere mate mee wie het kind is, wat voor diegene belangrijk is en welke betekenisvolle rollen het kind vervult. Het in kaart brengen van het betekenisvol handelen doen de professionals nu niet op een gestandaardiseerde wijze, waardoor interventies en zorg niet optimaal ingezet kunnen worden.

Doel / vraagstelling
Het einddoel is het ontwikkelen van een methodiek voor het in kaart brengen van het betekenisvol handelen van kinderen met een intensieve zorgvraag. Binnen dit onderzoek lag de focus op het opstellen van ontwerpeisen voor een uiteindelijke methodiek. De aspirant-onderzoekers zijn samen met de betrokkenen tot de onderzoeksvraag gekomen: “Wat zijn de ontwerpeisen voor een methodiek voor het in kaart brengen van het betekenisvol handelen van kinderen met een intensieve zorgvraag, die aansluiten bij de visie en wensen van Zozijn?”

Methode
Om antwoord te geven op de onderzoeksvraag is gekozen voor de methode ontwerpgericht onderzoek. Binnen dit onderzoek is ingegaan op de vooronderzoeksfase van het ontwerponderzoek. Hierin heeft de verkenning en analyse van het probleem centraal gestaan, waarna ontwerpeisen zijn gevormd. De dataverzameling bestond uit: literatuuronderzoek, context- en behoefteanalyse en bestuderen van goede voorbeelden. De gegevens van de context- en behoefteanalyse zijn geïnventariseerd middels individuele, semigestructureerde interviews. Bij het bestuderen van goede voorbeelden van andere organisaties is gebruik gemaakt van een vragenlijst met open vragen. Alle deelnemers uit dit onderzoek zijn geworven op basis van inclusiecriteria. De gegevens zijn horizontaal met elkaar vergeleken om tot resultaten te komen.

Resultaten
Uit het onderzoek zijn zes hoofdthema's en acht sub-thema's gekomen. De thema's zijn:
− Betekenisvol handelen
   - Exploreren van het betekenisvol handelen
   - Wensen van de professionals
− Co-creatie
− Signalen van het kind
− Aansluiting met zorgprogramma Kwint
  - Dialoog
  - Veranderruimte
  - Omgeving
− Inhoud van de methodiek
  - Piramide van Maslow
  - Handelingsidentiteit
  - Handelingsdimensies
− Vormgeving methodiek

Conclusie
Kijkend naar de onderzoeksvraag zijn de volgende ontwerpeisen opgesteld, welke zijn onderverdeeld in drie categorieën:
Randvoorwaarden
De vijf kenmerken van een dialoog dienen te gelden als basisvoorwaarde; De methodiek dient een éénduidige aanpak te zijn; De terminologie dient overeen te komen met zorgprogramma Kwint; De methodiek dient afgenomen te worden bij ouders/verzorgers.

Functionele eisen
De methodiek moet bestaan uit open vragen met doorvraagmogelijkheden; Er moet ruimte zijn voor concrete voorbeelden over het handelen van het kind; De expressie en mimiek van het kind dient achterhaalt te worden; De thuissituatie, cultuur en het systeem dient achterhaalt te worden; De methodiek dient aan te sluiten op de veranderruimte; De vijf omgevingsfactoren dienen in kaart gebracht te worden; De piramide van Maslow dient uitgevraagd te worden.

Gebruikerseisen
De methodiek dient passend te zijn in de observatieperiode; De informatie dient evalueerbaar en multidisciplinair bespreekbaar te zijn; Fysieke afname; Er mag niets ingevuld worden voor een ander; Je dient je bewust te zijn dat kleine activiteiten en handelingen van grote meerwaarde zijn.

Aanbevelingen
Er zijn aanbevelingen geschreven voor de praktijk en voor een vervolgonderzoek. De aanbevelingen voor de praktijk zijn:
− Het inzetten van de methodiek bij ergotherapeutische behandelprocessen, omdat de methodiek beter aansluit bij de behoeften van de ergotherapeuten dan die van de orthopedagogen.
− Het houden van een informatiebijeenkomst, zodat de ergotherapeuten weten hoe ze de methodiek kunnen gebruiken.

Aanbevelingen voor vervolgonderzoek zijn:
− Voor de voortzetting van het onderzoek binnen Anneriet wordt aanbevolen om bovenstaande ontwerpeisen mee te nemen bij de uitvoering van de laatste fase (ontwerpfase) van het ontwerponderzoek en het onderzoek te richten om de implementatie van de methodiek.
− Wanneer Zozijn tevreden is met de methodiek, wordt aanbevolen om een vervolgonderzoek uit te voeren waarbij gekeken wordt of de methodiek kan worden ingezet bij andere doelgroepen of eventueel op macroniveau.

Bovenstaande afbeelding is ter beschikking gesteld door stichting Zozijn. Foto komt uit intern archief.

D.W.A. Driessen, F.W.J.F. Klein, J. Ansems, M.R. Bartholomeus. (2021). Een lach op haar gezicht.

“Eindrapport van een praktijkgericht onderzoek in Semester 2 van 2020/2021 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, opleiding Ergotherapie. In opdracht van E. Klaassen – Hekman, Ergotherapeut stichting Zozijn.”

Het volledige eindrapport is te vinden op HBO-Kennisbank: https://hbo-kennisbank.nl/details/sharekit_han:oai:surfsharekit.nl:218fcb42-9d3a-429b-9dc9-2be32f57357d?has-link=yes&q=Bartholomeus&c=0