Introductie: Nederland is een dynamische maatschappij. Door de toegenomen vluchtelingenstroom over de gehele wereld is er een forse toename in participatievraagstukken bij de kwetsbare doelgroep vluchtelingen. Dit heeft effect op waar ergotherapie van toegevoegde waarde kan zijn. Er is een eerste verkenning gedaan onder studenten/ docenten van opleidingen ergotherapie in Nederland. Er zit een lading op de ervaringen omdat er een gelaagdheid van belemmeringen heerst. De drempel om te werken met vluchtelingen is hoog omdat er onzekerheid en angst heerst. Voor de ergotherapeuten die de drempel zijn overgestapt zit er een grote meerwaarde aan.

Vraagstelling: “Wat zijn de belangrijkste ervaringen van docenten en studenten binnen de ergotherapie opleidingen in Nederland naar aanleiding van de praktische operationaliseringen waarin zij betrokken waren met vluchtelingen, die van belang zijn voor de ontwikkeling van een best practice?’’

Methode: Er is gekozen voor mixed method om deze vraag te beantwoorden. De kwalitatieve dataverzameling bestaat uit een explorerend onderzoek. Om een best practice te kunnen creëren is gebruik gemaakt van een kwantitatief onderdeel: de “Nominal group technique”. De gegevens zijn geïnventariseerd door middel van focusgroepen. Deelnemers zijn geworven op basis van inclusie criteria. Van de focusgroepen zijn transcripten gemaakt. Deze transcripten zijn vervolgens gecodeerd, gecategoriseerd en gethematiseerd.

Resultaten: Uit het onderzoek zijn zes thema’s gekomen. De thema’s zijn: ‘praktische vormgeving’, ‘bouwstenen van de ergotherapeut’, ‘participatie & gezondheid’, ‘ cultuur, diversiteit en communicatie’, ‘gelaagdheid/pluraliteit van de beperkingen’ en ‘persoonlijke & professionele groei’.

Conclusie: Kijkend naar de onderzoeksvraag vertellen ervaringen dat zowel de vluchteling als de ergotherapeut elkaar versterken. De verscheidene beperkingen van de vluchteling en de maatschappelijke context daagt de professional uit om inventief en creatief te handelen. Het klopt dat de ergotherapeutische richtlijnen en methodieken niet specifiek toepasbaar bij vluchtelingen. Dit maakt het werk als ergotherapeut binnen deze doelgroep complexer. Anderzijds wordt het werken in deze context ervaren als een winst in het kader van persoonlijke en professionele groei. Ondanks de onzekerheid levert het werken met vluchtelingen verschillende vaardigheden op die voldoende vertrouwen geeft om inzichten te kunnen generaliseren.

Aanbevelingen: Er zijn aanbevelingen geschreven voor de praktijk en voor vervolgonderzoek. De aanbevelingen voor de praktijk zijn:

- Praktische operationaliseringen moeten beschikbaar komen voor ergotherapeuten die werken met vluchtelingen.

- In het onderwijsprogramma moeten studenten en docenten voorbereid worden op het werk met deze doelgroep door middel van lessen, symposia en intervisies.

Het is aanbevolen om vervolgonderzoek te doen naar:

- Ervaringen van vluchtelingen die onder ergotherapeutische behandeling hebben gestaan.

- Effectiviteit van ergotherapie binnen deze doelgroep.

- Ergotherapeutische vaardigheden bij trauma's en cultuurverschillen

“Eindrapport van een praktijkgericht onderzoek in Semester 2 van 2018/2019 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, opleiding Ergotherapie. In opdracht van Bea van Bodegom en Nina mijnheer.”

Introductie: Avanthi Devi Girls Home (ADGH) te Sri Lanka biedt een veilige woonplek voor kwetsbare meisjes tussen de zes en achttien jaar. Deze meisjes worden hier opgevangen omdat ze door Probation Office, de kinderbescherming, uit huis geplaatst worden vanwege een onveilige thuissituatie door seksueel misbruik, huishoudelijk geweld of verwaarlozing. De meisjes hebben leerplicht en mogen in ADGH wonen tot ze op gaan voor de lagere schoolopleiding, het Ordinary Level. Een op de zes meisjes van ADGH behaalt deze schoolopleiding en mag doorleren voor de hogere schoolopleiding, het Advanced Level. Op het moment dat de meisjes ADGH verlaten beschikken ze niet over alle vaardigheden om zelfstandig de samenleving in te gaan. Momenteel biedt Probation Office een baan aan als de meisjes ADGH verlaten. Echter is deze baan niet altijd passend bij de capaciteiten en interesses van de meisjes. Hierdoor stoppen de meisjes vaak met werken en hebben ze geen inkomsten meer met het gevolg dat ze vaak in de prostitutie of in partnerschap terecht komen. De wens vanuit stichting SrilanCare is passend werk voor elk meisjes dat ADGH verlaat.

In het eerste half jaar van 2018 is er onderzoek gedaan, d.m.v. de Melba-test, of deelnemende werkplekken overeenkomen met de capaciteiten van de meisjes. Uit dit onderzoek bleek dat de meisjes niet aan de cognitieve kenmerken, sociale kenmerken en kenmerken voor de manier van werkuitvoering die benodigd zijn voldeden. Hierbij speelt het onvoldoende ontwikkelde voorstellingsvermogen van de meisjes ten aanzien van passend werk een belangrijke rol. Om aan te sluiten bij de wens vanuit stichting SrilanCare is er een doel geformuleerd namelijk: samen met participanten een voorbereidingsmodule ontwikkelen gericht op het voorstellingsvermogen op het gebied van passend werk.

Vraagstelling: ‘Wat is een passende voorbereidingsmodule die kan worden ingezet bij de meisjes in de leeftijd van veertien tot en met achttien jaar van Avanti Devi Girls Home om het voorstellingsvermogen te verbeteren ten aanzien van passend werk?’

Methode: Gedurende het praktijkonderzoek is er gewerkt via de Participatory Action Research cyclus (PAR-cyclus). Binnen het onderzoek is er gebruik gemaakt van verschillende dataverzamelingsmethoden. In de oriëntatiefase heeft er voor het bepalen van de ontwerpeisen een focusgroep met de direct betrokkenen plaatsgevonden, waarbij gebruik gemaakt is van mindmapping. Later zijn er focusgroepen met de meisjes verwerkt in de interventies waarbij gebruik is gemaakt van creatief structureren met post-its en observeren. De voorbereidingsmodule is ontwikkeld door met iedere interventie de cyclus opnieuw te doorlopen. Tijdens iedere interventiecyclus is er data geanalyseerd doormiddel van korte tekstfragmenten en codebomen. Na iedere interventiecyclus is een ontwerp ontstaan wat is gevormd tot een workshop. Hieruit is de voorbereidingsmodule, bestaande uit zes workshops, ontstaan.

Resultaten: De onderzoeksresultaten zijn onder te verdelen in vormgeving, waarbij met behulp van mindmapping ontwerpeisen tot stand zijn gekomen en met behulp van observaties aandachtspunten met betrekking op structuur bieden naar voor zijn gekomen. De inhoud, waarin met behulp van focusgroepen verschillende aandachtspunten in naar voren zijn gekomen waar de inhoud van de module aan moet voldoen. Tot slot de nevenresultaten, dit zijn resultaten die geen betrekking hebben op de onderzoeksvraag, maar wel inzichten geven en kunnen worden meegenomen in vervolgonderzoeken.

Conclusie: Concluderend kan er n.a.v. de onderzoeksvraag gezegd worden dat de voorbereidingsmodule bestaat uit zes workshops. In deze workshops worden doormiddel van verschillende werkvormen, op een interactieve manier ingegaan op gedrag, empowerment, eigen kwaliteiten, doelen stellen, solliciteren en de kennis vergroten omtrent passend werk. Bij het geven van een effectieve voorbereidingsmodule zijn een aantal factoren van belang: de tijd voor bepaalde onderdelen moet zo goed mogelijk aangehouden worden, er moet een combinatie zijn van theorie en praktijk opdrachten, de workshops worden op een interactieve manier gegeven en het uitdelen van certificaten.

Aanbevelingen voor de praktijk: De aanbevelingen van de aspirant-onderzoekers zijn een vervolg ontwikkelen op de voorbereidingsmodule op het domein werk. Uit het onderzoek zijn verschillenden uitkomsten gekomen die tot nieuwe resultaten hebben geleid. Daarnaast zijn er nieuwe onduidelijkheden en dus mogelijkheden tot verbetering ontstaan, waardoor is vastgesteld dat het domein werk nog niet kan worden afgesloten. Denk hierbij aan het onderzoeken van de mogelijkheid tot een andere vorm van onderwijs, het meer gebruik maken van empowerment, het vergroten van de capaciteiten die in de Melba als minder ontwikkeld naar voor kwamen, het inzetten van de ontwikkelde voorbereidingsmodule in het jongenshuis waar Stichting SrilanCare mee samenwerkt en de voorbereidingsmodule koppelen aan het skillscentrum.

“Eindrapport van een praktijkgericht onderzoek in Semester 1 van 2018/2019 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, opleiding Ergotherapie. In opdracht van stichting SrilanCare – Avanthi Devi Girls Home, Trudy Lamers.”