Introductie

De wereld is al lange tijd aan het digitaliseren en technologische ontwikkelingen vinden in rap tempo plaats, zo ook op het gebied van zorgtechnologie. De inzet van zorgtechnologie heeft invloed op het dagelijks handelen van mensen: hét expertisegebied van de ergotherapeut. Het is daarom van belang dat zorgtechnologie geïntegreerd wordt in de ergotherapeutische dienstverlening, om zo de cliënt gerichte zorg te kunnen bieden, die aansluit bij maatschappelijke- en technologische ontwikkelingen.

Om ergotherapeuten te ondersteunen bij de inzet van zorgtechnologie, heeft Ergotherapie Nederland de commissie zorgtechnologie opgericht. Middels kwantitatief onderzoek hebben zij beïnvloedende factoren bij de inzet van zorgtechnologie in kaart gebracht. Echter is nog onduidelijk wat achterliggende redenen van ergotherapeuten zijn bij het overwegen en inzetten van zorgtechnologie. Het is van belang om hier inzicht in te verkrijgen, zodat de commissie zorgtechnologie, bij het aanbieden van ondersteuning, kan aansluiten bij de behoeftes van de ergotherapeuten.

Vraagstelling

“Welke achterliggende redenen spelen onder de ergotherapeuten in Nederland, die werkzaam zijn met de doelgroep volwassenen, bij het overwegen en inzetten van ondersteunende zorgtechnologie in het mogelijk maken van het betekenisvol dagelijks handelen van de cliënt?”

Methode

Voor het beantwoorden van bovenstaande onderzoeksvraag, is gebruik gemaakt van een kwalitatieve methode. Tien ergotherapeuten uit diverse settingen zijn geïnterviewd. Middels interviews is het mogelijk om door te vragen en de normen en waarden, overtuigingen en achterliggende redenen van de ergotherapeuten in kaart te brengen. De analyse is vormgegeven middels een inhoudelijke analyse. Hieruit zijn zes thema's ontstaan, die de onderzoeksvraag beantwoorden.

Resultaten

De resultaten zijn uitgewerkt in zes thema’s, welke in Figuur 1 weergegeven zijn.

Figuur 1. Thema’s

Uit het onderzoek is gebleken dat de geïnterviewde ergotherapeuten de rol binnen de inzet van zorgtechnologie erkennen en ervoor openstaan om zorgtechnologie in te zetten. Echter zijn verschillende factoren van invloed op de overweging en inzet van zorgtechnologie.

De ergotherapeuten geven aan dat financiering, de acceptatie van betrokkenen en het vertrouwen in zorgtechnologie de grootste belemmeringen zijn.

De ergotherapeuten voelen zich vooral beperkt door de prijs van zorgtechnologie, omdat de ergotherapeut in veel situaties afhankelijk is van het budget van de organisatie, financiële mogelijkheden van de cliënt of vergoedingen van bijvoorbeeld de zorgverzekeraar. Ook het verantwoord krijgen van de aanvraag wordt als lastig ervaren, waarbij ergotherapeuten het aanvraagproces ‘onduidelijk’ en ‘tijdrovend’ noemen.

Verder wordt er aangegeven dat de inzet van zorgtechnologie niet alleen afhankelijk is van de ergotherapeut zelf, maar ook van de acceptatie van alle betrokkenen, zoals de cliënt, het cliëntsysteem en zorgmedewerkers. In sommige gevallen is er zelfs sprake van weerstand vanuit de betrokkenen. Ook wordt door de ergotherapeuten aangegeven dat zorgtechnologie vaak niet passend is bij de cliënt of niet aansluit bij de hulpvraag. Dit is voor meerdere ergotherapeuten een reden om zorgtechnologie niet in te zetten.

Daarnaast geven de ergotherapeuten aan dat het écht overtuigd zijn van de effectiviteit van een product, een voorwaarde is voor de inzet van zorgtechnologie. Deze ergotherapeuten lichten toe niet altijd overtuigd te zijn van de effectiviteit, omdat zij beperkt vertrouwen hebben in de werking van bepaalde producten. Aanvullend geven zij aan dat producten in reclames effectief gepresenteerd worden, maar dit vaak niet overeenkomt met de realiteit.

Tenslotte komt naar voren dat de ergotherapeuten behoefte hebben aan het kunnen uitwisselen van (succes)ervaringen over de inzet van zorgtechnologie. Zij benoemen dat de mogelijkheid tot uitproberen van producten momenteel beperkt is, terwijl dit wel van meerwaarde is voor het overwegen van zorgtechnologie.

Conclusie

De ergotherapeuten ervaren de inzet van ondersteunende zorgtechnologie over het algemeen positief. Echter benoemen zij diverse belemmeringen, die hen beperken bij de inzet van zorgtechnologie. Dit zijn zowel belemmeringen die al eerder uit de literatuur naar voren kwamen, als belemmeringen die nog niet eerder naar voren kwamen. Aanvullend zijn de behoeftes van ergotherapeuten, rondom de inzet van zorgtechnologie, in kaart gebracht.

Een belangrijke conclusie is dat niet alleen de ergotherapeuten ondersteuning nodig hebben bij het inzetten van zorgtechnologie, maar in de gehele gezondheidszorg meer aandacht en acceptatie moet komen om zorgtechnologie te implementeren.

Financiering komt als grootste belemmering naar voren. Hieruit valt te concluderen dat er te weinig geld beschikbaar is in de gezondheidszorg, voor de inzet van zorgtechnologie. Dit is opmerkelijk, omdat zorgtechnologie juist wordt gezien als middel om de vereiste verandering in de gezondheidszorg te realiseren en zorgkosten te verlagen.

Aanbevelingen

De aanbevelingen zijn gericht op vervolgonderzoek, zorgtechnologische ontwikkelingen en aan de Commissie Zorgtechnologie en het onderwijs.

Er wordt aanbevolen om vervolgonderzoek te doen naar andere vormen van zorgtechnologie en verschillen tussen werksettingen en regio's. De aanbevelingen voor technologische ontwikkelingen richten zich op het verbeteren van de techniek en het aanbieden van de mogelijkheid tot uitproberen. De aanbevelingen aan de Commissie Zorgtechnologie zijn gericht op het laten aansluiten van het aanbod bij de onderzochte behoeftes van de ergotherapeuten.
Tenslotte zijn er aanbevelingen gericht op het meer integreren van zorgtechnologie in het onderwijs.

PNGEgg. (z.d.). PNGEgg - transparante png-beelden gratis te downloaden [Afbeelding]. Geraadpleegd op 24 februari 2021, van https://www.pngegg.com/nl 

Crins, K., Penedo Cumplido, R., Sander, E., Straatman, R. & Zandvliet, Q. (2021). Zorgtechnologie in de ergotherapeutische dienstverlening. Nijmegen: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.

"Eindrapport van een praktijkgericht onderzoek in Semester 2 van 2020/2021 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, opleiding Ergotherapie. In opdracht van Ergotherapie Nederland, ‘commissie zorgtechnologie’, Karin Murk."

Het volledige eindrapport is te vinden op HBO-Kennisbank: https://hbo-kennisbank.nl/details/sharekit_han:oai:surfsharekit.nl:da04cd26-596c-4484-ab81-4883531293c9?has-link=yes&q=Penedo+Cumplido&c=0