Per jaar ondergaan ongeveer 3300 mensen in Nederland een amputatie van de onderste extremiteit, uitgezonderd teenamputaties. Naast de heftige ingreep, doorlopen patiënten na de operatie een zwaar traject dat vaak als angstig wordt ervaren. Angst is een belemmerende factor voor het herstelproces, het is daarom van groot belang dat angst zo min mogelijk optreedt. Bekend is dat de communicatie tussen therapeut en patiënt de angst sterk kan beïnvloeden. Echter is er nog weinig inzicht in de wijze waarop fysiotherapeuten op dit moment met hun patiënten communiceren en hoe groot het effect is op het welzijn van de patiënt. In dit onderzoek wordt gekeken naar de relatie tussen het taalgebruik van fysiotherapeuten en het catastroferend denken van patiënten, binnen de revalidatiefase van een klikprothese.

Methode
Het taalgebruik van de fysiotherapeuten werd tijdens het intakegesprek met de patiënten opgenomen. Hierna zijn de opnamen getranscribeerd en met behulp van een codelijst geanalyseerd. De catastroferende gedachten van de patiënt zijn voor en na het intakegesprek door middel van de Pain Catastrophizing Scale (PCS) in kaart gebracht. Aan het eind van het onderzoek is de correlatie bepaald tussen de ratio van het taalgebruik en de catastroferende gedachten voor en na het intakegesprek.

Resultaten
In totaal zijn vier therapeuten en vijf patiënten geïncludeerd in het onderzoek. Uit de resultaten blijkt dat er een niet significante, matige positieve correlatie is tussen het verschil in de totaalscore van de PCS voor en na het gesprek en de ratio van de positieve en negatieve framing. Tussen het verschil in de totaalscore van de PCS en de ratio van direct en indirect taalgebruik wordt een niet significante, matige negatieve correlatie gevonden, voor zowel het positieve als het negatieve taalgebruik.

Conclusie
De communicatie tussen fysiotherapeut en patiënt speelt een belangrijke rol in het revalidatietraject. Uit voorgaande studies blijkt dat het taalgebruik van artsen effect heeft op het herstel en de angstige gedachten van de patiënt. Dit onderzoek laat zien dat minder negatief taalgebruik zorgt voor een grotere afname van catastroferende gedachten bij de patiënt. Het gebruik van direct taalgebruik, bij zowel positieve als negatieve framing, laat een verminderde afname van catastroferende gedachten zien ten opzichte van indirect taalgebruik.

Relevantie voor de praktijk
Voor de praktijk kan het van toegevoegde waarde zijn om rekening te houden met de effecten van communicatie tussen de therapeuten en patiënten. Patiënten zouden baat hebben bij een positieve benadering en het zo veel mogelijk vermijden van negatieve framing. Wanneer het vermijden van negatieve spraak niet mogelijk is, gaat de voorkeur uit naar een negatief indirecte framing. Wat moet worden overwogen is de noodzaak om therapeuten bij te scholen over positieve en negatieve communicatie wanneer het gaat over angst gedachten.

Bron: Gaveel, T. J., Hanengraaf, I. W. H., Kinderen, I. M. F. De, Liman, P. E. De relatie tussen het taalgebruik van de fysiotherapeut en de catastroferende gedachten van patiënten binnen de revalidatiefase van een klikprothese. Verslag van een Praktijkonderzoek in Semester 2 2018/2019 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen in opdracht van S. Bloemen, Radboudumc, Nijmegen en N. Stolwijk, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.

Stress wordt de laatste jaren een steeds prominenter probleem met veel maatschappelijke consequenties. Mede daardoor wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar mogelijke interventies voor stressreductie. Of ook de fysiotherapeut hier een rol in kan spelen wordt in meerdere studies onderzocht. Echter, over de rol van de fysiotherapeut binnen een multidisciplinair behandelteam bij de behandeling van patiënten met stressgerelateerde klachten is nog weinig bekend. Deze vraag leeft ook in medisch centrum Westerkade, een multidisciplinair gezondheidscentrum waar veel patiënten met stressgerelateerde klachten worden behandeld. Het doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van de rol van de fysiotherapeut in het behandelproces bij stressgerelateerde klachten in een multidisciplinair behandelcentrum.

Methode
Er is een kwalitatief onderzoek uitgevoerd. Hierbij zijn twaalf zorgprofessionals geïnterviewd over de definitie van stressgerelateerde klachten, de grenzen van het vakgebied fysiotherapie bij patiënten met dit soort klachten en de behandeling die door de fysiotherapeut toegepast werd volgens de verschillende zorgprofessionals. Deze interviews zijn afgenomen bij een POH-GGZ (praktijkondersteuner huisarts geestelijke gezondheidszorg), twee huisartsen, een diëtist, twee acupuncturisten, een psycholoog, een manueel- en kaakfysiotherapeut (craniofaciaal), twee fysiotherapeuten gericht op stress (stressconsulenten) en twee algemeen fysiotherapeuten. De interviews zijn getranscribeerd, gecodeerd en geanalyseerd.

Resultaten
Uit de resultaten kan worden geconcludeerd dat stress een moeilijk te definiëren begrip is, hier bestaat dan ook geen consensus over bij de zorgprofessionals. Een patiënt met stressgerelateerde klachten valt binnen het vakgebied van een fysiotherapeut wanneer bij deze klachten een lichamelijk aspect aanwezig is. Hierbij lijkt er een voorkeur te zijn voor fysiotherapeuten met bepaalde specialisaties zoals psychosomatische therapeuten of haptonomen. De fysiotherapeuten in het centrum geven aan dat de grens van hun vakgebied bereikt wordt bij de aanwezigheid van prominente psychische stoornissen. De meest uitgevoerde interventies zijn lichaamsbewustzijn creëren, bewegen en lifestyle coaching, al wordt dit laatste alleen door fysiotherapeuten benoemd. Daarnaast wordt vaak een combinatie van technieken toegepast, die met name practice based zijn.

Conclusie
Over het algemeen ligt de rol van de fysiotherapeut met betrekking tot het behandelen van patiënten met stressgerelateerde klachten bij het lichamelijke aspect en houdt hun vakgebied op zodra er een aanzienlijke psychische stoornis aanwezig is. Hier is echter binnen het medisch centrum geen duidelijke consensus over.

Relevantie voor de praktijk
Behandelkeuzes van de fysiotherapeuten zouden meer gebaseerd moeten zijn op externe evidentie. Structureel overleg tussen de zorgprofessionals kan hun kennis over elkaars vakgebieden vergroten en zou de kwaliteit van de zorg bij de patiëntengroep met stressgerelateerde klachten kunnen verbeteren.

Bron: Minke Bootsma, Iris Conijn en Marnix de Knecht. De rol van de fysiotherapeut in de behandeling van stressgerelateerde klachten. Januari 2019.
Verslag van een Praktijkonderzoek in Semester 1 2018/2019 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen in opdracht van Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Ria Karst