Introductie: Jaarlijks komen zo’n 900 mensen in gespecialiseerde brandwondencentra in Nederland terecht ten gevolge van ernstige brandwonden. Een opvallend feit is dat kinderen, in de leeftijd van nul tot en met vier jaar, drie tot vier keer meer kans hebben om brandwonden op te lopen dan de rest van de Nederlandse bevolking. De ergotherapeut speelt een belangrijke rol in de behandeling van patiënten met brandwonden. Hierbij worden verschillende interventies gehanteerd. Echter is er tot op heden geen eenduidig document beschikbaar waarin de wetenschappelijk onderbouwde interventies voor de ergotherapeutische behandeling van kinderen met brandwonden in de eerste klinische fase staan beschreven.

Vraagstelling: Het Amalia kinderziekenhuis gaat starten met een brandwondenafdeling voor kinderen. De ergotherapeuten die hier werkzaam zullen zijn, hebben nog geringe kennis en praktijkervaring over het behandelen van deze specifieke doelgroep. Het doel van dit onderzoek was om een aanbevelingendocument op te stellen met wetenschappelijk onderbouwde interventies betreft de ergotherapeutische behandeling van kinderen met brandwonden in de eerste klinische fase. Hiervoor is de volgende onderzoeksvraag opgesteld: Welke ergotherapeutische interventies, gericht op de domeinen dagelijks handelen (wonen & zorgen, leren & werken, spelen & vrije tijd) en handtherapie, die gebaseerd zijn op wetenschappelijke onderbouwde kennis, kunnen toegepast worden in de eerste klinische fase van de ergotherapeutische behandeling van kinderen met brandwonden in de leeftijd van 0 tot 18 jaar?

De eerste klinische fase is in dit onderzoek gedefinieerd als het moment dat het kind met brandwonden acuut wordt opgenomen in het ziekenhuis tot het moment dat het kind met brandwonden de afdeling zal verlaten.

Methode: Er is een systematisch georiënteerd literatuuronderzoek uitgevoerd om antwoord te geven op de onderzoeksvraag en op basis hiervan het aanbevelingsdocument op te stellen. Met de opgestelde zoekstring is in de databanken PubMed, CINAHL, MEDLINE en OTseeker gezocht naar relevante artikelen. Op de geïncludeerde artikelen, na het lezen van de full text, is de sneeuwbalmethode toegepast. Om het aantal gevonden artikelen te reduceren is een selectieprocedure toegepast, waarbij in- en exclusiecriteria opgesteld zijn om enkel relevante artikelen te behouden. De artikelen die voldeden aan deze inclusiecriteria, waaronder het bevatten van de vijf hoofdthema’s (ergotherapie, kinderen, brandwonden, interventie en eerste klinische fase), zijn gethematiseerd door middel van een thematische analyse. Hierbij is per artikel nagegaan welke thema's, en daarmee interventies, deze bevat.

Naast het systematisch literatuuronderzoek is er op een kwalitatieve manier data verzameld door middel van een discussiegroep met ergotherapeuten en andere disciplines van het Amalia kinderziekenhuis van het Radboudumc. Hierbij is besproken in hoeverre de gegeven aanbevelingen uit de literatuurstudie geïmplementeerd konden worden in het Amalia kinderziekenhuis.

Resultaten: Door de zoekstring toe te passen in de vier databanken zijn 121 potentiële artikelen verkregen. Na datareductie van deze artikelen, op basis van de in- en exclusiecriteria, zijn er in deze stap 26 relevante artikelen geïncludeerd. Door de sneeuwbalmethode toe te passen op deze artikelen zijn opnieuw 89 potentiële artikelen verkregen. Deze artikelen zijn gereduceerd via dezelfde in- en exclusiecriteria, waarna er 22 relevante artikelen over bleven. In totaal zijn er uit de zoekacties in de databanken en de sneeuwbalmethode 48 relevante artikelen over gebleven. In totaal bevatten 23 van deze 48 artikelen de vijf hoofdthema’s. Door de 23 artikelen thematisch te analyseren zijn subthema’s ontstaan. Voorbeelden hiervan zijn spalken, drukkleding, virtual reality en spelactiviteit. De subthema’s zijn onderverdeeld in vier hoofddomeinen: psychosociale interventies, fysieke interventies, handtherapie en interventies gericht op activiteit en participatie.

Uit de groepsdiscussie is gebleken dat de aanbevelingen uit het aanbevelingendocument implementeerbaar zijn binnen het Amalia kinderziekenhuis. Daarnaast bleek uit de groepsdiscussie dat er afstemming en afbakening nodig is tussen de taken van de verschillende disciplines in de behandeling van kinderen met brandwonden.

Conclusie: Door het uitgevoerde literatuuronderzoek zijn wetenschappelijk onderbouwde, ergotherapeutische interventies gevonden die toegepast kunnen worden in de eerste klinische fase van de ergotherapeutische behandeling van kinderen met brandwonden in de leeftijd van 0 tot 18 jaar. De gevonden interventies zijn gericht op uiteenlopende thema’s. Deze zijn ingedeeld op basis van vier hoofddomeinen: psychosociale interventies, fysieke interventies, handtherapie en interventies gericht op activiteit en participatie. Daarnaast is uit de kwalitatieve dataverzameling gebleken dat de aanbevelingen toepasbaar zijn in het Amalia kinderziekenhuis.

Aanbevelingen aan de praktijk: Naar aanleiding van de gevonden interventies is het aanbevelingendocument opgesteld. Het is voor de opdrachtgevers aan te bevelen om dit aanbevelingendocument te evalueren en kritisch te beoordelen. Hierdoor kan getoetst worden of de aanbevelingen daadwerkelijk aansluiten bij de werkwijze van ergotherapeuten in de behandeling van kinderen met brandwonden. Daarnaast wordt het aanbevolen voor het behandelend multidisciplinair team om onderzoek te doen naar het ontwerpen van een schema, zoals een flowchart. Dit kan zorgen voor meer afstemming tussen de disciplines en een structurele en eenduidige werkwijze. Deze aanbevelingen dragen bij aan een betere kwaliteit van de behandeling van kinderen met brandwonden binnen het Amalia kinderziekenhuis.

Nederlandse Brandwonden Stichting. (z.d.) Jouw kindje gaat bijna kruipen [online afbeelding]. Geraadpleegd op 18 januari 2019, van https://brandwondenstichting.nl/kruipen_zitten/

“Eindrapport van een praktijkgericht onderzoek in Semester 1 van 2018/2019 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, opleiding Ergotherapie. In opdracht van Amalia Kinderziekenhuis, Anita van der Molen en Andrea Derks MSc.”

Het volledige eindrapport is te vinden op HBO-kennisbank: https://hbo-kennisbank.nl/details/sharekit_han:oai:surfsharekit.nl:b7ba7793-c86d-4db3-9f93-11869ed4a755?q=brandwonden+ergotherapie&has-link=yes&c=0