Introductie

In Nederland zijn ongeveer 650.000 mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) (Jurrius, 2022). Voor NAH-cliënten in de chronische fase is er een tekort aan passende zorg die blijvende ondersteuning biedt (Beit Yosef et al., 2019). Het NAH-centrum te Nijmegen zet zich in voor NAH-cliënten in de chronische fase die belemmeringen ervaren in het dagelijks leven (H. Schipper, persoonlijke communicatie, 4 februari 2022).

Acht jaar geleden is het NAH-centrum opgezet als een dagbesteding. Hierbij werd een programma- en moduleaanbod gerealiseerd op basis van de behoeften van de cliënten, de visie van de begeleiders én de verwachting vanuit de gemeente. Echter is de visie van de begeleiders en de verwachting van de gemeente over de jaren heen veranderd. Het NAH-centrum richt zich nu op participatie en ontwikkeling bij de cliënten. Hierdoor sluit het huidige aanbod niet meer aan.

Doelstelling 

‘Over vijf maanden is er, in samenwerking met de aspirant-onderzoekers, begeleiders en andere betrokkenen, een product of dienst ontwikkeld waarmee de begeleiders kunnen evalueren in hoeverre de programma’s en modules van het NAH-centrum de gewenste kwaliteit hebben, zodat de programma’s en modules aangepast kunnen worden en toegewerkt wordt naar een programma- en moduleaanbod dat gericht is op participatie en ontwikkeling bij cliënten met NAH in de chronische fase.’

Methode

Dit onderzoek is uitgevoerd door middel van ontwerpgericht onderzoek dat is doorlopen aan de hand van het Double-Diamond model. Er is gebruik gemaakt van een mix van kwalitatieve methoden en deskresearch. Ontwerpgericht onderzoek hanteert een participatieve en iteratieve werkwijze (Lin et al., 2011). Voor dit onderzoek betekende dit dat deelnemers actief zijn betrokken en de richting van het onderzoek is veranderd.

Resultaten

Vanuit de verschillende perspectieven zijn kwaliteitscriteria opgesteld waaraan een programma/module moet voldoen om zich te richten op participatie en ontwikkeling. Deze kwaliteitscriteria zijn gericht op de volgende domeinen: methodisch technisch handelen, attitude, organisatie (Le Granse et al., 2017) en voorwaardenscheppend.

Conclusie

Uit de opgestelde kwaliteitscriteria is een checklist ontwikkeld. Deze checklist ondersteunt de begeleiders om de kwaliteit van een programma/module te evalueren. Hierdoor kan het gehele aanbod aangepast worden om het beter aan te laten sluiten bij de cliënten, de visie van de begeleiders en de verwachting van de gemeente waarmee de kwaliteit van zorg verbeterd. Daarmee is het opgestelde doel van dit onderzoek behaald.

Maatschappelijke relevantie

Het ontworpen product, een checklist met kwaliteitscriteria, draagt bij aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg van het NAH-centrum. Het concept van de checklist kan op deze manier ook van meerwaarde zijn om in andere zorgcontexten, zoals eerste- en tweedelijnsorganisaties en op landelijke schaal, de zorgkwaliteit te verbeteren. Het verbeteren van zorgkwaliteit is op dit moment op landelijk gebied een must door onder andere de vergrijzingsproblematiek en het feit dat kwalitatief goede zorg niet alleen het beste is voor ‘de patiënt’, maar ook omdat een goede zorgkwaliteit simpelweg goedkoper is (Aubèl, 2018). Wanneer een organisatie een goede kwaliteit van zorg biedt is er een grotere kans op de nodige financiering en de zorgontvanger krijgt een grotere kwaliteit van leven (Meulenkamp et al., 2015).

Aanbevelingen

Er wordt evaluatieonderzoek aanbevolen om de effectiviteit van de checklist op het gehele programma- en moduleaanbod te evalueren.

Daarnaast is voor vervolgonderzoek aanbevolen om de verschillende visies van de cliënten, begeleiders en gemeente concreter in kaart te brengen. Vervolgens is het zaak om ervoor te zorgen dat deze visies overeenkomen of dat het NAH-centrum tegelijkertijd aansluit op meerdere visies.

Wat betreft het gebruik van de checklist is aan de opdrachtgever en begeleiders aanbevolen dat de programma’s en modules ieder halfjaar worden geëvalueerd en aangepast met de checklist. Tevens is aangeraden om dit met meerdere begeleiders te doen en de checklist digitaal in te vullen.

Jurrius, K. H. M. (2022). NAH-Kennisnetwerk: Gewoon Bijzonder met niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Geraadpleegd op 24 februari 2022, van https://www.zonmw.nl/nl/onderzoek -resultaten/gehandicapten-en-chronisch-zieken/programmas/project-detail/gewoon-bijzonder-nationaal-programma-gehandicapten/nah-kennisnetwerk-gewoon-bijzonder-met-niet-aangeboren-hersenletsel-nah/

R. Appeldoorn, E A. M. Arts, G. Bomhof, E. F. Hagens. (2022). Op weg naar een passend programma- en moduleaanbod.

“Eindrapport van een praktijkgericht onderzoek in Semester 2 van 2021/2022 aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, opleiding Ergotherapie. In opdracht van H. Schipper – NAH-centrum ‘De Klokkentoren’, Pluryn.”

Het volledige eindrapport is te vinden op HBO-Kennisbank: Op weg naar een passend programma- en moduleaanbod